Wstępne badanie drugiej fazy[i], obejmujące wyniki cząstkowe, wskazuje na wartość podejścia „mix-and-match”: dawka przypominająca szczepionki Johnson & Johnson

zwiększa poziom przeciwciał neutralizujących i wiążących (podobnie jak BNT162b2)

oraz wykazuje duży przyrost odpowiedzi immunologicznej limfocytów T^[ii]

Firma Johnson & Johnson (NYSE: JNJ) ogłosiła wstępne wyniki badania, przeprowadzonego pod kierunkiem dr. Dana Baroucha z Beth Israel Deaconess Medical Center (BIDMC). Obejmowało ono podgrupę uczestników sponsorowanego przez Janssen badania COV2008. Wyniki dowodzą, że dawka przypominająca szczepionki Janssen przeciwko COVID-19 (Ad26.COV2.S), podana 6 miesięcy po 2 dawkach BNT162b2, spowodowała zwiększenie reakcji immunologicznej ze strony przeciwciał i limfocytów T². Dowodzi to potencjalnych korzyści płynących z heterologicznego (tj. mieszanego) schematu szczepień (tzw. modelu „mix-and-match”). Opis wyników tych badań opublikowano w medRxiv².

– Znane są nam już wcześniejsze dowody, które wskazywały, że podejście „mix-and-match” może zapewnić inną odpowiedź immunologiczną przeciwko COVID-19 niż podejście homologiczne podkreślił dr n. med. Dan Barouch, dyrektor Centrum Wirusologii i Badań nad Szczepionkami w BIDMC. – Gdy w naszym badaniu wstępnym dawkę uzupełniającą Ad26.COV2.S podano pacjentom 6 miesięcy po pierwotnym zasz­czepieniu preparatem BNT162b2, odnotowano wzrost odpowiedzi immunologicznej przeciwciał w czwartym tygodniu, jak również większy wzrost zaobserwowanych odpowiedzi komórek T CD8+ w porównaniu do BNT162b2.

– Wyniki badania zawierają bardzo cenne spostrzeżenia naukowe, które opisują naszą szczepionkę, stosowaną jako dawkę przypominającą w ramach modelu „mix-and-match”. Badania te mogą pomóc w opracowaniu strategii wspomagających, których ce­lem będzie ograniczenie pandemii – dodaje dr n. med. Mathai Mammen, dyrektor generalny Janssen Research & Development, Johnson & Johnson. – Dane te uzupełniają rosnącą liczbę dowodów, że dawka przypominająca szczepionki Johnson & Johnson, podana zgodnie z podejściem „mix-and-match”, skutecznie zwiększa odpowiedzi humoralne i komórkowe przeciwko pierwotnemu szczepowi SARS-CoV-2, jak również wariantom beta i delta^{[iii],[iv],[v]}.

Dane z badań drugiej fazy^1,2 znajdują oparcie we wstępnych wynikach brytyjskiego badania klinicznego COV-BOOST opublikowanych w The Lancet ^[vi] Wykazano, że po szczepieniu dwiema dawkami preparatu BNT162b2 (n=106) lub ChAdOx1 nCov-19 (n=108), dawka uzupełniająca szczepionki Johnson & Johnson zwiększyła odpowiedź immunologiczną przeciwciał i limfocytów T⁶.

Odpowiedzi komórkowe (limfocyty T)

We wstępnym badaniu stwierdzono, że szczepienie preparatem Johnson & Johnson po pierwotnym podaniu szczepionki BNT162b2 prowadzi do większego przyrostu odpowiedzi immunologicznej komórek T CD8+ niż dawka przypominająca preparatu BNT162b2².Te dane dotyczące limfocytów T wskazują na obecność różnic pomiędzy odpowiedziami immunologicznymi po szczepieniu homologicznym a odpowiedziami po szczepieniu typu „mix-and-match”².

Szczepionka Johnson & Johnson wykorzystuje technologię AdVac® opracowaną przez Janssen, wywołującą komórkową odpowiedź immunologiczną (w tym odpowiedzi CD4+ i CD8+)^[vii]. Limfocyty T są w stanie zlokalizować, a następnie zniszczyć komórki zainfekowane wirusem wywołującym COVID-19^[viii]. Limfocyty T CD8+ bezpośrednio niszczą zainfekowane komórki, a wspomagają je w tym działaniu limfocyty T CD4+⁸.

Reakcje humoralne (przeciwciała)

Zarówno szczepionka Johnson & Johnson przeciwko COVID-19, jak i BNT162b2 jako dawka uzupełniająca przynoszą w efekcie podobny poziom przeciwciał neutralizujących i wiążących przeciwko pierwotnemu szczepowi SARS-CoV-2, jak również wariantom delta i beta – 4 tygodnie po podaniu dawki uzupełniającej². Po podaniu dawki przypominającej szczepionki Johnson & Johnson w ramach modelu „mix-and-match” poziom przeciwciał nadal wzrastał przez co najmniej 4 tygodnie –natomiast u osób, które otrzymały dawkę uzupełniającą tej samej szczepionki (BNT162b2), poziom przeciwciał spadł od 2. do 4. tygodnia po podaniu dawki przypominającej².

Przeciwciała neutralizujące są zdolne do wiązania z białkiem kolca w sposób, który doprowadza do neutralizacji wirusa^[ix].

Projekt badania^1,2

W badaniu przeprowadzonym w bostońskim biorepozytorium Beth Israel Deaconess Medical Center (BIDMC) pobrano próbki od pacjentów, którzy przyjęli szczepionkę BNT162b2². Uczestnicy otrzymali dawkę przypominającą 30 ug BNT162b2 badź zostali włączeni do badania COV2008 (NCT04999111) i otrzymali dawkę przypominającą szcze­pionki Johnson & Johnson – 5, 2,5 lub 1x10¹⁰ cząstek wirusa (n=41)² .Trwające obecnie badanie COV2008, sponsorowane przez Johnson & Johnson, jest zaślepioną próbą kliniczną fazy 2 (VAC31518COV2008). Jego celem jest ocena skuteczności szczepionki Johnson & Johnson jako dawki przypominającej, podawanej dorosłym w wieku co naj­mniej 18 lat².

Dalsze informacje o wielokierunkowym podejściu Johnson & Johnson do walki z pandemią opublikowano na stronie internetowej https://www.janssen.com/emea/our-focus/infectious-diseases-vaccines/respiratory-infections/covid-19.